Kardeş Kıskançlığı
Kıskançlık duygusu, her insanın yaradılışında vardır. Bu duygunun varlığı kişinin gelişiminde etkili olduğu kadar, aşırı uyarılmıs olması halinde de yaşamı zora sokar. Hele ki bu bir çocuksa yaşam daha da zor bir hal alır.
Anne-babaların bilmesi gereken en önemli şey ‘kardeş kıskançlığı’nın doğal, evrensel ve beklenen bir durum olduğudur. Bu durum karşısında paniğe kapılmak oldukça yanlış bir davranış olacaktır. Anne-baba ne kadar rahat olursa çocukta bu dönemi bir o kadar rahat atlatır.
Kıskançlığın en büyük nedeni ; büyük kardeşin en değerli varlığı olan anne ve babasını, kardeşiyle paylaşmasıdır. Fakat kıskançlık sadece büyük çocukta ortaya çıkan bir durum değildir. Küçük kardeş büyüdükçe, büyük kardeşin becerileri karşısında kendini yetersiz hissedebilir ve ona tanınan ayrıcalıklar olduğunu düşünerek kıskançlık duymaya başlar.
KARDEŞ KISKANÇLIĞI KARŞISINDA ANNE – BABA TUTUMLARI NASIL OLMALIDIR ?
- Anne-babalar çocuklarına eşit davrandıklarında kıskançlık tetiklenir. Önemli olan eşit davranmak değil ‘adil’ davranmaktır. Çünkü her çocuk birbirinden farklıdır. Eşit zaman ayırmak yerine çocuğa gereksinimine göre zaman ayırmak gerekir. Sevginizin eşit olduğunu göstermek yerine, her çocuğa sadece kendine özel sevgi duyulduğunu göstermek doğru olacaktır.
- Anne- babasının kendine adil davranmadığını hisseden çocuk, anne-babasına karşı güvenini yitirirse, kıskançlığın asıl tetikçisi ‘güvensizlik’ olur.
- Bir kardeşin, aileden birine benzetiliyor olması ve bunun dile getirilmesi diğer kardeşin kendini dışlanmış hissetmesine sebep olur ve bu da kıskançlığı tetikler.
- Ebeveynlerin doğal olmayan davranışları kıskançlığa sebep olur. Örneğin kardeşi dünyaya gelen bir çocuğun annesi hastaneden gelirken yanında bir hediyeyle gelir ve ‘ Bunu sana kardeşin hediye olarak getirdi’ derse, çocuk bir bebeğin hediye alıp getiremeyeceğini bilecek yaşta ise, bu duruma şaşırır ve anne-babasına güveni sarsılır. Kardeş kıskançlığı oluşturmak istemeyen ebeveynler çocuklarına karşı gerçekçi ve doğal davranmalıdırlar. Yapmacık davranışlar çocuğu kaygılandırır, kaygı ise kıskançlığa sebep olur.
- Bazı durumlarda kardeş kıskançlığı tehlikeli bir hal alabilir ve çocuk kardeşine zarar vermeye çalışabilir. Bu gibi durumlarda onları ayrı tutmaya çalışmak yanlış bir davranış olacaktır. Kardeşleri mümkün oldukça bir arada tutmaya çalışmalı fakat bunu yaparken göz önünde olmalarına dikkat edilmelidir. Çocuğun kardeşine zarar vermesi gibi bir durumda ebeveynler yeterince net ama sert olmayan bir tavırla çocuğu uyarmalıdır. Büyük çocuğa karşı suçluluk hisseden, yeterince net sınırlar koyamayan ebeveynler bebeğin zarar görmesine sebep olabilir.
- Küçük kardeşle ilgili işlerde, çocuğunuzdan yardım istemeniz faydalı bir hareket olacaktır. Fakat bunu yaparken çocuğunuza ‘sen abi/abla oldun’ gibi sözler söylenmemeli, çocuğa ‘çocuk’ olduğu unutturulmamalıdır.
- Çocuğunuzla kardeşi olmadan önce yaptığınız şeyleri yapmaya devam ederseniz yaşanan kıskançlığı en aza indirebilirsiniz.
- Kardeşi dünyaya geldiğinde çocuğun evdeki düzeni mümkün oldukça bozulmamalıdır. En önemlisi önceden çocuğunuza nasıl davranıyorsanız öyle davranmaya devam etmenizdir. Aşırı davranışlar sergilemeniz, ‘seni daha çok seviyorum’ ‘kardeşin çok yaramaz sen çok uslusun’ gibi aşırı sözler çocuğa hem yapmacık gelir hem de kardeşler arası yakınlaşmayı engeller.
Ebeveynlerin üzerine düşen en önemli görev ‘doğal davranmak’tır. Ebeveylerin çocuğu kaygılı davranışlarını telaşa vermeden, sakince dinlemesi ve doğal davranmaya devam etmesi, çocukta kaygıların yersiz olduğu izlenimini uyandırır. Yani çocuk her şeyin yolunda olduğunu düşünmeye başlarsa kıskançlık başlamadan sönmüş olur.Örneğin kardeşi dünyaya gelen çocuk artık eskisi kadar anne-babası tarafından sevilmeyeceğini düşünmeye başlarsa bu kıskançlık için yetecek bir cümledir. Ancak anne-baba kendi istifini hiç bozmadan hem yeni kardeşi sever, hem de kıskançlık başlayacak olan çocuğun kendisini sevmeye devam ederse, çocuğun kıskançlık davranışlarından etkilenmeden anne- baba yaşamlarına devam ederlerse, çocuk normalleşir. Aslolan çocuğun anne-baba ve evdeki bireylerin sevgisini kaybedeceğine karşı kaygılanmasıdır. Kaygının ortadan kalkmasının çözümü ise doğal ve rahat davranmaktır.
Çocuğunuzun durumunun tüm bunlardan daha kötü olduğunu düşünüyorsanız mutlaka bir uzmana danışılmalısınızdır.
Unutmayın Kardeş kıskanlığı geçici bir süreçtir. Onlar ‘kardeştir’ ve aslında birbirlerini çok severler.