Anne-Baba Tutumları

Birbirinden farklı birçok anne baba tutumu vardır. Ebeveynler farkında olmadan bu tutumlardan birini sergiliyor ve şüphesiz ki o tutumun çocukları için en doğrusu olduğuna inanıyolar. Peki çocuğunuz için en sağlıklı anne baba tutumu hangisi ?

1- Aşırı Koruyucu Anne-Baba Tutumu:

Çocuğun her an kontrol altında tutulduğu, aşırı ilgi ve alaka gösterildiği, zarar gelebilir endişesi ile gündüzleri bile sokağa çıkması istenmediği veya kısıtlandığı aile tipidir. Bu tip ailelerde yetişen çocuklar, aileye aşırı bağımlı, özgüveni olmayan, duygusal açıdan zayıf, sıkıştırıldığında başkalarına suç atabilecek yapıda olabilmektedirler. Bu tutumu sergilerken çocuğunuza iyilik yaptığınızı düşünüyor olabilirsiniz fakat onun bir birey olduğunu ve hayatta yalnız kalabilmesi gerektiğini unutmamalısınız. Çocuğunuzun ileride kendi ayakları üzerinde durabilmesi için koruyucu tutumu tadında bırakmak gerekir.

2-Baskıcı ve Otoriter Anne-Baba Tutumu:

Aile katı, kuralcı ve disiplinlidir. Anne /baba veya her ikisinin de otoriter tutumu karşısında, çocuk nazik, dürüst, disiplinli, yardımsever ve dikkatli olmasına rağmen, ürkek, çekingen, kendine güveni olmayan veya çok zayıf, başkalarının etkisi altında kalabilen, duyarlı, korkak, kendi başına iş yapma yeteneği gelişmemiş bir yapıya sahip olabilirler. Kural ve disiplin hayatımızda her zaman olması gereken bir şeydir fakat bunun aşırısı çocukta özgüven eksikliğine sebep olur. İş ve sosyal hayatında kaçıngan-çekingen bir kişilik yapısı sergiler. Bu tutumun sonucu sosyal fobiye kadar varabilir. Kurallar her zaman olmalıdır fakat aşırı baskıdan uzak durulmalıdır.

3- Aşırı Hoşgörülü Anne-Baba Tutumu:

Baskıcı ve otoriter tutumun tam tersine bu tip ailelerde çocuk tek hükmedendir. Aile tüm hayatını çocuğun istek ve arzusuna göre belirler. Aile çocuğa aşırı sevgi gösterir. Bütün tutumları dengesiz ve çocuk merkezlidir. Bu tip ailelerde çocuk ne derse o olur. Böyle ailelerde yetişen çocuklar; bencil, sevgi arsızı, kural tanımayan, doyumsuz kişilik yapılarına sahip olabilmektedirler. Bu çocuklar sosyal hayatta geçimsiz, sosyal yönleri zayıf ve benmerkezci bir yapıya sahip bir görünüm çizerler. Ne aşırı baskıcı ne de aşırı hoşgörülü olmak gerekir. Her ailede kural ve sorumluluklar olmalı, çocuk bunları bilinçli yapmalı ve uyum sağlamalıdır. Aşırı hoşgörü gösterilen çocuklar hayat başarısına ulaşmakta oldukça zorluk çekerler.

4- Kararsız ve Dengesiz Anne-Baba Tutumu:

Bu tip aileler genellikle anne ve babanın iyi anlaşamadığı ve her iki tarafın da baskın karaktere sahip olduğu ailelerdir. Anne / babanın çocukla ilgili bir konuda evet dediğine, diğeri hayır diyebilmekte çocuk hangisine bakacağına, hangisine uyacağına karar verememekte çoğunlukla kararsız kalarak herhangi bir tepki vermemeyi tercih etmektedir. Bu tip ailelerde yetişen çocuklar genellikle kararsız, her türlü etkilenmeye açık, tutarsız, çabuk karar değiştirebilen çocuklardır. Aynı zamanda duygusal açıdan dengesiz bir yapıya sahip olmaları da mümkündür. Aile içinde ki en önemli şey tutarlılıktır. Anne ve babanın ağzından çıkan her söz ve yapılan her davranış aynı olmalıdır. Aksi takdirde çocuk annenin izin vermediği bir şeyi babadan ister ve elde ederse hem aile içinde ki olması gereken otorite sarsılır hem de çocuk neyin doğru neyin yanlış olduğunu öğrenemez hale gelir, kafa karışıklığı yaşar.

5-Mükemmeliyetçi Anne / Baba Tutumu:

Bu tip ailelerde anne ve baba çocuklarının her konuda mükemmel olmalarını isterler. Genellikle benmerkezci bireylerin oluşturduğu bu ailelerin çocuklarında; yaptığı işi beğenmeme, yetersiz olduğu duygusu, devamlı olarak başkalarını mutlu etmeye çalışma duyguları görülebilir. Bu tutum sonunda çocuklarda otoriter anne-baba tutumunda olduğu gibi sosyal fobi ve özgüven eksikliği oluşabilir. Çocuğunuzun neye yeteneği varsa onu yapmasına izin verin. Sizin istediğiniz doğrultuda gitmeye zorlanırsa hem başarısız hem de mutsuz bir gelecek onu bekler.

6-Reddedici Anne-Baba Tutumu:

Bu aileler farkında olarak veya olmayarak çocuğun tüm isteklerini aksatırlar. Çocuğun aslında istenmediğini hissettirmek ve çocuğa karşı düşmanca tutumlar beslemek olarak da tarif edilebilir. Bu tip ailelerde yetişen çocuklarda kendisinden daha zayıf olanı ezme, tüm çevresine karşı nefret besleme, kimseye güvenememe, çevresindekilere düşmanca tutum sergileme düşüncelerine sahip olabilirler.

7-Tutarsız Anne-Baba Tutumu:

Bu tip ailelerde genelde kurallar yoktur. Anlık çözümler, anlık kavgalar ve anlık mutluluklar vardır. Çocuk için konulan kuralların bazen çok katı bir şekilde uygulandığı, bazen de hiç yokmuş gibi davranıldığı tutumlar; çocukta güvensizlik, kurallara karşı kayıtsızlık, çözümün parçası olmayı reddetme, kararsız ve kişiliksiz karakter yapısı meydana gelebilmektedir.

8- Hoşgörülü ve Güven Verici Anne-Baba Tutumu:

İdeal aile tipine uygun bir yapıdır. Bu tip ailede temel kural ve kısıtlamalar haricinde çocuklar özgür bir şekilde, fakat sorumluluklarının bilincinde olarak yetişirler. Birey olmanın ayırtına varan çocukların özgüvenleri tam, sosyal ilişkileri kuvvetli olur. Bu tutumla yetiştirilen çocuklar geleceğin ideal yetişkin adaylarıdır.

Çocuk yetiştirirken hoşgörü, kural, sınır koyma, koruma ve kollama davranışlarının hiç birinde aşırıya kaçılmamalıdır. Hem tüm bunlar dozunda olur hem de tutarlı ve kararlı davranılırsa ideal bir yetiştirme tarzında bulunmuş olursunuz.

Ömür boyu süren bu ebeveynlik yolculuğunda hepinize, çocuklarınızla olumlu anılar biriktireceğiniz keyifli günler dilerim...

Uzm. Klinik Psikolog Büşra Obuz